Selfie- Narcissus- Facebook- Ego.
Lê Duy
Đoàn
Một mâm cỗ
dọn ra bốn món, nhìn giống như đầu cua tai nheo nằm bên cạnh nhau. Thật ra
chúng có họ hàng phường xóm với nhau. Mấy món đó gọi tên tiếng nước ngoài cho
kêu, tưởng là sang vì bây giờ Việt Nam ta sính ngoại. Bốn món ăn chơi đó là:
Selfie, Narcissus, Facebook và Ego.
Bốn món đó tương tự bốn món ăn Huế: nem, chả, tré, chả thủ
có chung một gốc là thịt heo, Selfie, Narcissus, Facebook và Ego có chung một gốc là tự (
chính mình). Ảnh tự chụp ( selfie), tự ý đưa lên mạng xã hội facebook,
cảm thấy tự khoái, thỏa mãn tự ái ( tự yêu chính mình như chàng Narcissus), thể
hiện cái tôi ( ego) với biết bao cảm xúc đi theo khi có nhiều like hay nhiều
comment khen ngợi: tự mãn, tự đắc, tự hào…và khi bị chê bai, ném đá thì ngược
lại: tự ti mặc cảm….
1.
Selfie:
“Selfie” (tạm dịch: “ảnh tự chụp”
hoặc “ảnh tự khoái”) vừa được ban biên tập loạt từ điển tiếng Anh nổi tiếng thế
giới - Oxford English Dictionary - bình chọn là “từ khóa của năm 2013”. Xung
quanh từ vựng này có rất nhiều điều thú vị.
“Ảnh tự
khoái” trở thành hiện tượng ngôn ngữ của năm 2013. Nhiều người Việt dịch selfie
là “ảnh tự sướng” nghe dung tục như từ ngữ trong “tình dục học”!
Kể từ năm 2004, Nhà xuất bản Oxford University
Press (Anh), đơn vị xuất bản hàng loạt cuốn từ điển tiếng Anh uy tín trên khắp
thế giới, đã thành lập một danh hiệu thú vị, đó là “Word of the Year” hay còn
gọi là “từ của năm”.
Từ điển Oxford những năm qua đã thêm các từ mới
vào bộ từ điển của họ, có thể kể: "unfriend" năm 2009, "credit
crunch" năm 2008, "carbon footprint" năm 2007 và
"Sudoku" năm 2005.
Từ tiếng Anh này không nhất thiết phải được tạo
ra trong vòng một năm nhưng nó nhất định phải là từ nổi bật nhất, đáng chú ý
nhất trong năm đó.
Theo một
thống kê của nhà xuất bản Oxford University Press, từ “selfie” được sử dụng
trung bình khoảng 150 triệu lần trong vòng một tháng, trong năm 2013 nhiều hơn
tới… 17.000% so với năm 2012. Trước đây, chưa có từ khóa nào có thể trở thành
một “hiện tượng từ vựng” phổ biến rộng rãi như “selfie” trong năm 2013 này. Từ
khóa này đã lập nên kỷ lục về tần suất sử dụng trong cộng đồng những người sử
dụng tiếng Anh.
Theo định
nghĩa, “selfie” là “một bức ảnh tự chụp, thường được thực hiện bằng điện thoại
thông minh hoặc webcam của các thiết bị điện tử, sau đó được đăng tải lên mạng
xã hội”. Trong tiếng Việt, chúng ta có một cụm từ “dân dã” mang ý nghĩa tương
đương, đó là “chụp ảnh tự khoái”, “đăng lên Facebook”.
“Selfie”
thực tế không phải là một từ mới nhưng phải tới năm 2013 này, người ta mới biết
tới từ này một cách rộng rãi. Trong năm 2013, từ này xuất hiện liên tục trên
mạng Internet, đặc biệt là các trang mạng xã hội, trở thành một từ thông dụng
và thời thượng. “Selfie” là cách miêu tả vắn tắt việc một ai đó “tự khoái khi
chụp ảnh với điện thoại”.
Từ “selfie” bắt nguồn từ Úc, được ghi nhận xuất
hiện lần đầu khi vào tháng 9 năm 2002, chàng sinh viên Hopey tự chụp chân dung
mình khi đang say rượu đã bị trượt cầu thang và rách môi nhân sinh nhật lần
21của mình. Người đàn ông này đã tự chụp “dung nhan khốn khổ” của mình sau vụ
tai nạn, đăng lên diễn đàn và gọi đó là một “selfie”. Sau đó năm 2004 anh ta
đưa ảnh này lên trang Flickr với hashtag #selfie (hashtag là chức năng phân
loại theo chủ đề, bắt đầu bằng dấu #).
Các nhà
ngôn ngữ khẳng định chính mạng xã hội đã giúp cho “selfie” trở thành từ vựng phổ
biến. Việc “chụp ảnh tự khoái” đăng lên trang cá nhân giờ đã trở thành nhu cầu
“thiết yếu” của nhiều người, vì vậy, từ “selfie” trở nên thịnh hành là rất dễ
hiểu, nó phản ánh chính xác một thị hiếu, một xu hướng mới trong đời sống xã
hội hiện đại.
Từ
“selfie” được tạo thành bởi từ “self” (bản thân) và hậu tố “ie”. Tiếng Anh - Úc
thường hay thêm hậu tố “ie” vào các từ tiếng Anh - Anh hoặc Anh - Mỹ, cộng thêm
câu chuyện về người đàn ông Úc say rượu ở trên, người ta tin rằng chính dân Úc
đã sản sinh ra từ “selfie”.
Hiện tượng
“selfie” đã thu hút cả sự quan tâm của các nhà tâm lý học. Theo đó, họ lý giải
rằng con người vốn luôn coi bản thân là trung tâm. Trong tiềm thức mỗi người,
họ luôn tự theo dõi mình, luôn băn khoăn trước hình ảnh của mình trong mắt
người khác.
Nét tâm lý
này có thể thấy rõ nhất khi bạn chụp một bức hình tập thể, hình ảnh mà bạn dừng
lại ngắm nhìn lâu nhất trong cả bức hình chính là bản thân bạn. Bạn nhìn xem
mình có nhắm mắt không, có ăn hình không, có gì bị lố không…
Hiện tượng
tâm lý thú vị này đã được phản ánh rõ nét qua hiện tượng ngôn ngữ “selfie”. Xưa
kia, chỉ những nhân vật quyền quý mới có đủ tiền để thuê họa sĩ về thực hiện
những bức tranh chân dung.
Giờ đây,
chỉ cần sở hữu một chiếc điện thoại thông minh hay máy ảnh kỹ thuật số, chúng
ta có thể tự tạo ra vô số “ảnh tự khoái”. Từ một khái niệm ban đầu chỉ bó hẹp
trong lĩnh vực hội họa, giờ đây, chụp ảnh chân dung đã trở thành một thú vui
phổ biến trong cuộc sống đời thường.
Những bức
ảnh “tự khoái” hôm nay còn thể hiện nhu cầu kết nối, giao lưu và quảng bá hình
ảnh cá nhân. “Tôi ở đây… Trông như thế này… Tại thời điểm này…” đã trở thành
thông điệp phổ biến nhất mà chúng ta gửi đi bằng hình ảnh trên mạng xã hội.
Nó thể
hiện sự tự tin dám khẳng định bản thân trong cộng đồng. Giờ đây, cái Tôi được
tôn trọng và phát huy hơn bao giờ hết.
Đăng ảnh
“tự khoái” để bàn dân thiên hạ biết bạn là ai làm gì ở đâu, có cái chi hay ho
trình làng cho mọi người biết. Với “Selfie” nhiều người chường mặt mình cho
thiên hạ chộ trong cộng đồng mạng. Đó là lý do tại sao ở thời đại công nghệ số,
có không ít người vốn là vô danh đột nhiên
nổi tiếng trên mạng xã hội.
(Theo Washington Post)
2.
Narcissus
(trong thần thoại Hy Lạp)
Thần sông Cephissus từ lâu đã thầm yêu tiên nữ Leiriope xinh đẹp và muốn sống
trọn đời bên nàng. Mong muốn của thần nhanh chóng thành hiện thực. Vào ngày
định mệnh, một bé trai ra đời. Leiriope tò mò muốn biết về số phận con trai nên
đã đến hỏi nhà tiên tri mù Teiresias. “Cậu bé này sẽ sống lâu”- nhà thông thái
nói – “ nếu nó không nhìn thấy hình ảnh phản chiếu của chính mình”. Người mẹ lo
sợ, liền sai người giấu hết gương soi. Đứa trẻ lớn lên khỏe mạnh, đẹp hơn tất
cả các bé trai trong vùng. Được mọi người thường xuyên ca tụng và ngưỡng mộ,
Narcissus bắt đầu nghĩ rằng chắc chắn mình là một người cực kỳ đặc biệt.
Rất nhiều người yêu mến chàng trai tuấn tú này. Ngay từ khi còn bé, những người
bảo mẫu đã rung động trước vẻ đẹp đó và đến năm mười sáu tuổi, tất cả nam nữ
trong vùng đều ước ao có được tình yêu của Narcissus. Tuy nhiên, hắn cảm thấy
không ai trong số họ xứng đáng với mình.
Rồi một ngày, Ameinias – người bạn láng giềng – lấy hết can đảm thổ lộ với
Narcissus những tình cảm mà bấy lâu nay luôn được giữ kín trong lòng. Narcissus
không nói gì, chỉ cho người mang đến một con dao găm như câu trả lời. Ameinias
hiểu ý nghĩa của “món quà” này. Dùng chính con dao đó, Ameinias kết thúc đời
mình, cầu xin sự phẫn nộ của thần linh sẽ đến với Narcissus và nguyền rằng, khi
yêu một ai đó thì chính Narcissus cũng bị khinh miệt xa lánh như cách mà hắn đã
đối xử với mọi người.
* *
Echo là một nữ thần núi xinh đẹp. Nàng tham gia vào đoàn đi săn của nữ thần
Artemis và rất được yêu mến, chỉ hiềm một nỗi, nàng rất thích nói. Trong các
cuộc nói chuyện hay tranh cãi, bao giờ nàng cũng là người nói lời cuối cùng.
Một ngày, nữ thần Hera đi tìm chồng, Zeus – người mà Hera rất có lý khi lo ngại
– đang tiêu khiển với các tiên nữ khác. Bằng tài nói chuyện của mình, Echo đánh
lạc hướng Hera nhằm giúp cho các tiên nữ kia trốn thoát. Khi Hera phát hiện ra
chuyện này, nữ thần nổi cơn thịnh nộ: “Từ nay trở đi, kẻ nhiều chuyện như ngươi
sẽ phải câm lặng. Ngươi sẽ không bao giờ nói, trừ khi có người nói với ngươi
trước và ngươi chỉ được phép đáp lại bằng những từ cuối cùng.”
Vì thế, khi tình cờ nhìn thấy Narcissus đang gỡ một con hươu ra khỏi bẫy vào
buổi sáng nọ, Echo chỉ biết lặng lẽ đứng nhìn. Nàng chưa bao giờ gặp người nào
đẹp như vậy, ngay cả các vị thần bất tử. Một khát khao mãnh liệt bùng cháy,
nàng chỉ muốn chạy ngay đến và bày tỏ với chàng trai kia những lời ngọt ngào
nhất. Nhưng còn biết làm gì hơn, nàng chỉ biết mấp máy môi trong vô vọng.
* *
Narcissus cảm thấy có người đang nhìn mình liền lên tiếng.
- Ai đó? – hắn gọi to.
- Đó. – Echo rất muốn trả lời nhưng chỉ lặp lại được những gì mà người ta nói
với nàng.
- Hãy để ta gặp ngươi.
- Gặp ngươi.
Một chút tò mò, Narcissus liền hô vang lần nữa.
- Ngươi đang gọi ai?
- Ai. – nữ thần đáp lại.
Rồi không thể kìm nén thêm một chút nào nữa, từ chỗ nấp, nàng chạy đến và ôm
chầm lấy chàng trai với tất cả sự nhiệt thành. Không còn xa lạ với những hành
động như vậy, Narcissus nhanh chóng thoát thân khỏi vòng tay nàng và đi thẳng
vào rừng, để những cái bẫy và nàng Echo đang bẽ bàng lại phía sau.
Echo đuổi theo, cố gắng làm gã trai bình tĩnh nhưng tuyệt nhiên không có một âm
thanh nào vọng lại. Người thanh niên nhanh chóng biến mất khỏi tầm mắt nàng.
Nàng lang thang trong rừng hàng tuần lễ chỉ để tìm kiếm người mình yêu, không
ăn không ngủ. Thân thể nàng trở nên hao gầy héo hắt, và rồi, chúng tan biến đi
như chưa hề tồn tại. Nàng chẳng còn gì ngoài tiếng nói và vẫn trả lời tiếng gọi
của bất kỳ ai, nhưng chỉ là các âm thanh sau cuối. Các hẻm núi cheo leo, những
hang cùng sâu thẳm là nhà của nàng. Cho đến ngày nay, nàng vẫn lang thang qua
khắp các núi non để tìm kiếm Narcissus.
* *
Đã một tháng kể từ lần gặp gỡ Echo, vào một buổi trưa trong khu rừng hẻo lánh
trên núi cao Helicon, Narcisuss ngã khuỵu, kiệt sức vì đi săn và bị săn đuổi.
Trước mặt chàng là hồ nước trong suốt và sâu thăm thẳm, đẹp tựa như gương nhờ
ánh sáng rọi xuống qua hàng cây trên đầu.
Narcissus đã thấy bóng mình nhiều lần, nhưng chưa bao giờ nhìn thấy hình ảnh
phản chiếu của chính mình. Khi cúi gần và định đưa tay vào mặt hồ vốc nước, hắn
chợt giật thót mình bởi một người tuyệt đẹp cũng đang nhìn mình. Trong số những
người đã gặp, không một ai đẹp như người mà hắn nghĩ là vị thần của hồ này. Cặp
mắt sáng ngời, những lọn tóc xoăn óng ả rủ xuống như tóc của thần Apollo trên
chiếc cổ trắng ngà, đôi môi tươi tắn hé mở. Lần đầu tiên trong đời, hắn đã yêu.
Hắn cúi gần hơn, vươn tay ra để ôm hôn người trong hồ. Tuy nhiên, những gì mà
môi và tay hắn cảm nhận được chỉ là làn nước lạnh buốt. Dù đã nhanh chóng rút
tay lại nhưng chỉ trong tíc tắc, hình ảnh kia tan ra thành các gợn sóng nhỏ.
Narcissus buồn bã nhận thấy, người hắn yêu cũng đang chạy trốn như chính hắn
vẫn thường làm. Ngay lúc đó, các sóng nước lắng lại và khuôn mặt kia xuất hiện.
“Đừng bỏ đi, hỡi vị thần xinh đẹp. – hắn nghẹn ngào – Ở lại đi, tình yêu
của ta, làm ơn!”
* *
Cứ mỗi lần Narcissus muốn chạm vào người trong hồ, hình hài đó liền nhòa đi và
tan ra ngay khi tay hắn tiếp xúc với mặt nước. Hắn vò đầu bứt tai vì đã làm đủ
mọi cách nhưng đều vô vọng. Narcissus cay đắng hiểu rằng, hắn sẽ không bao giờ
có thể chạm vào tình yêu đích thực của mình được nữa.
Khi cơn xúc động nguôi ngoai và mặt hồ đã lặng, người thanh niên đáng yêu hiện
ra nhưng giờ trông thật thảm hại với mái tóc lòa xòa. Nhìn thấy vậy lòng hắn
càng xót xa đau đớn.
“Ở lại đi mà, ta xin ngươi! Nếu không thể chạm vào thì ít nhất cũng để ta
được ngắm nhìn ngươi, dù chỉ trong chốc lát.”
Từ thân hình đang run rẩy vì đau khổ, những giọt nước mắt nóng hổi lặng
lẽ tuôn trào.
* *
Mặt trời lặn. Bóng tối dần bao trùm lên khắp khu rừng nhưng Narcissus vẫn không
nhúc nhích. Với hắn, mọi thứ bây giờ chẳng có chút ý nghĩa gì. Điều duy nhất
hắn quan tâm là làm sao có thể giữ được chàng trai khó nắm bắt trong hồ.
* *
Bình minh lên, những tia nắng đầu tiên thấy hắn vẫn nhìn chăm chú vào mặt hồ
sâu thẳm. Từ từ, người đó xuất hiện nhưng giờ chỉ còn vẻ hốc hác và hoảng loạn.
Narcissus chạm tay vào mặt nước, định khẽ âu yếm vị thần yêu dấu, nhưng, như
mọi lần trước đó, tất cả thất vọng lại ùa về.
“Ta yêu ngươi! Yêu vô cùng!” – Narcissus tha thiết gào lên hàng nghìn lần
với người trong hồ.
Khuôn mặt đó, cũng giống như của Echo, chỉ khẽ mấp máy môi nhưng không thoát ra
một âm thanh nào.
* *
Ngày qua ngày, đêm nối đêm, Narcissus không hề rời đi một bước. Hắn quỳ bên hồ,
đắm đuối nhìn ngắm và thì thầm bày tỏ với vị thần trong hồ - người mà hắn yêu
ngay từ cái nhìn đầu tiên.
* *
Narcissus cứ ở đó, hy vọng vào một phép màu, rằng người mình yêu sẽ thấu hiểu
và đáp lại tình cảm của mình.
Đợi chờ.
Mãi mãi.
* *
Sau đó, các tiên nữ trong núi tìm thấy hắn – thân xác khô kiệt với nỗi xót xa
tuyệt vọng còn hằn rõ trên khuôn mặt đau khổ. Khi họ định cử hành tang lễ thì
thi thể biến mất.
Bên hồ, nơi hắn gục xuống, mọc lên một bông hoa cánh trắng như tuyết với nhụy
hoa như chiếc ly màu vàng có viền đỏ, hương thơm dịu dàng. Bông hoa này luôn
nhìn xuống hình ảnh phản chiếu ngay dưới chân mình.
Để tưởng nhớ, các tiên nữ đã lấy tên chàng trai đặt cho hoa. Từ đó, người ta gọi
hoa này là hoa Thủy Tiên (Narcissus).
3.
Facebook:
Facebook là một website
mạng xã hội truy cập miễn
phí do công ty Facebook, Inc điều hành. Người dùng có thể tham gia các mạng
lưới được tổ chức theo thành phố, nơi làm việc, trường học và khu vực để liên
kết và giao tiếp với người khác. Mọi người cũng có thể kết bạn và gửi tin nhắn
cho họ, và cập nhật trang hồ sơ cá nhân của mình để thông báo cho bạn bè biết
về chúng. Tên của website nhắc tới những cuốn sổ lưu niệm dùng để ghi tên những
thành viên của cộng đồng campus mà một số trường đại học và cao đẳng tại Mỹ đưa cho các sinh viên mới vào
trường, phòng ban, và nhân viên để có thể làm quen với nhau tại khuôn viên
trường.
Việc đăng ký
thành viên website ban đầu chỉ giới hạn cho những sinh viên Harvard, nhưng đã
được mở rộng sang các trường đại học khác tại khu vực Boston, Ivy League, và Đại học Stanford. Sau đó nó
được mở rộng hơn nữa cho sinh viên thuộc bất kỳ trường đại học nào, rồi đến học
sinh phổ thông và cuối cùng là bất cứ ai trên 13 tuổi. Website hiện có hơn 500
triệu thành viên tích cực trên khắp thế giới. Với con số
ấy, Facebook là mạng xã hội phổ biến nhất, tiếp theo sau là MySpace và Twitter.
Facebook đã gặp
phải một số tranh cãi trong những năm qua. Nó đã bị cấm một thời gian tại một
số quốc gia, trong đó có Syria, Trung Quốc, Việt Nam và Iran. Nó cũng đã bị cấm tại nhiều công sở để hạn chế nhân
viên tốn thời gian sử dụng dịch vụ. Quyền riêng tư trên Facebook cũng là một vấn đề gây nhiều tranh cãi.
Trang này cũng đang đối mặt với một số vụ kiện từ một số bạn cùng lớp của Zuckerberg, những người cho
rằng Facebook đã ăn cắp mã nguồn và các tài sản trí tuệ khác của họ.
Facebook mở đầu
là một phiên bản Hot
or Not của Đại học Harvard với tên gọi
Facemash. Mark Zuckerberg, khi đang học
năm thứ hai tại Harvard, đã dựng nên Facemash vào ngày 28 tháng 10 năm 2003.
Zuckerberg đang viết blog về một cô gái và cố gắng nghĩ ra một thứ gì đó để bớt
nghĩ về cô ấy.
Theo tờ Harvard
Crimson, Facemash "đã dùng những bức ảnh lấy từ cuốn lưu bút trực tuyến,
đặt hai cái ảnh kế bên nhau và yêu cầu người dùng chọn
ai là người là "hot" nhất". Trang này nhanh chóng được chuyển
đến vài máy chủ danh sách của nhóm campus nhưng bị những người quản lý Harvard
tắt vài ngày sau đó. Zuckerberg bị ban quản lý phạt vì vi phạm an ninh, xâm
phạm bản quyền và xâm phạm quyền tự do cá nhân và phải đối mặt với việc đuổi
học, nhưng sau đó đã được hủy bỏ các cáo buộc. Học kỳ tiếp theo, Zuckerberg
thành lập "The Facebook",
ban đầu đặt tại thefacebook.com, vào ngày 4 tháng 2 năm 2004.
"Mọi người
đã nói nhiều về một cuốn sách đăng ảnh trong Harvard", Zuckerberg nói với The Harvard Crimson. "Tôi cho rằng hơi bị phí khi trường đã phải mất vài năm rồi bỏ nó đi. Tôi có thể làm tốt hơn những gì họ có thể, và tôi có thể làm nó trong
vòng một tuần"
Việc đăng ký
thành viên ban đầu giới hạn trong những sinh viên của Đại học Harvard, và trong vòng
một tháng đầu tiên, hơn một nửa số sinh viên đại học tại Harvard đã đăng ký dịch vụ này.
Eduardo Saverin (lĩnh vực kinh doanh), Dustin Moskovitz (lập trình
viên), Andrew McCollum (họa sĩ đồ họa), và Chris Hughes nhanh chóng tham gia cùng với Zuckerberg để giúp quảng
bá website. Vào tháng 3 năm 2004, Facebook mở rộng sang Stanford, Columbia, và Yale. Việc mở rộng tiếp tục khi nó mở cửa
cho tất cả các trường thuộc Ivy League và khu vực
Boston, rồi nhanh chóng đến hầu hết đại học ở Canada và Hoa Kỳ. Vào tháng 6 năm
2004, Facebook chuyển cơ sở điều hành đến Palo
Alto, California. Công ty đã bỏ chữ The ra khỏi tên sau khi mua
được tên miền facebook.com vào năm 2005 với giá
200.000 USD.
Facebook ra mắt
phiên bản trung học vào tháng 9 năm 2005, Zuckerberg gọi nó là một bước logic
tiếp theo. Vào thời gian đó, các mạng của trường trung học bắt buộc phải được
mời mới được gia nhập. Facebook sau đó mở rộng quyền đăng ký thành viên cho
nhân viên của một vài công ty, trong đó có Apple Inc. và Microsoft. Tiếp đó vào ngày 26 tháng 9 năm 2006, Facebook mở cửa
cho mọi người trên 13 tuổi với một địa
chỉ email hợp lệ.
Ngày 24 tháng
10 năm 2007, Microsoft thông báo đã mua được 1,6% cổ phần (240 triệu $) của
Facebook, nâng giá trị tài sản của Facebook lên khoảng 15 tỷ $. Microsoft cũng mua bản quyền cho phép đặt các quảng cáo quốc tế của công
ty lên Facebook. Tháng 10 2008, Facebook tuyên bố đã
thiết lập một trụ sở quốc tế tại Dublin, Ireland. Tháng 9 năm 2009, Facebook
tuyên bố lần đầu tiên công ty đã đạt lợi nhuận.Tháng 11 năm 2010, dựa trên
thống kê của SecondMarket Inc., một sàn giao dịch chứng khoán của các công ty
tư nhân, tổng tài sản của Facebook là 41 tỷ $ (vượt qua một chút so với eBay) và trở thành công ty dịch vụ web lớn thứ ba ở Hoa Kỳ
sau Google và Amazon.
Lượng người
truy cập Facebook tăng ổn định từ 2009. Trong ngày 13 tháng 3 năm 2010 số người
truy cập Facebook đã vượt qua lượng người truy cập vào Google.
Vài nét chính về Facebook:
Thành
lập
|
|
Trụ sở
|
|
Điều
hành
|
|
Lợi
nhuận
|
5.1 tỷ USD (ước tính 2012)
|
Doanh
thu sau thuế và khấu trừ
|
53 triệu Đô la Mỹ
|
Số lượng
nhân viên
|
5299
|
Trang
web
|
|
Loại
trang web
|
|
Quảng
cáo
|
|
Yêu cầu
đăng ký
|
Bắt buộc
|
Số người
sử dụng
|
1.15 tỷ (tính đến tháng 3, 2013)
|
Ngôn ngữ
|
Đa ngôn ngữ
|
Hoạt
động
|
Tháng 2 năm 2004
|
4.
Ego:
Cái tôi hay bản ngã có thể chỉ tới một trong các khái niệm
sau:
Trong triết học, "cái tôi" được hiểu
là cái tôi ý thức hay đơn giản là tôi, bao hàm trong đó những đặc tính để phân
biệt tôi với những cá nhân khác.
Trong phân tâm học,
"cái tôi" (ego) là phần cốt lõi của tính cách liên quan
tới thực tại và chịu ảnh hưởng của tác động xã hội. Theo Sigmund
Freud, "cái tôi" cùng với
"nó" (id) và "cái siêu tôi" (superego) là ba
miền của tâm thức.
"Cái tôi" được hình thành ngay từ khi con người sinh ra và qua tiếp
xúc với thế giới bên ngoài, "cái tôi" học cách cư xử sao cho kiểm
soát được những ham muốn vô
thức không được xã hội chấp nhận.
"Cái tôi" có vai trò trung gian hòa giải giữa những ham muốn vô
thức và những tiêu chuẩn nhân cách và xã
hội.
Trong triết lý Phật
giáo, "cái tôi", thường gọi là
"ngã",
là "cái tôi" được thiết thuyết với một thể tính trường tồn, không bị
ảnh hưởng của tụ tán, sinh tử. Đạo Phật, đặc biệt là truyền thống nguyên thủy
(Nam Tông, Tiểu thừa), không công nhận sự hiện diện "sự có mặt" của
một "ngã" như tâm lý học. Cái mà người ta hiểu lầm là cái tôi thì nó
được cấu thành từ Sắc (phần thân thể) và Danh (phần tâm thức) biến đổi không
ngừng trong từng sát na . Danh gồm những tiến trình tâm, một tiến trình có tâm
vương (là tâm chủ) và các trạng thái tâm thuộc tâm vương, gọi là các tâm sở.
Danh gồm 4 phần Thọ (cảm giác), Tưởng (tư tưởng, hồi tưởng), Hành (các hoạt
động tâm có tác ý), Thức (đồng sanh và đồng diệt với Thọ Tưởng Hành). Hành có
50 tâm sở (trạng thái liên kết với Tâm Vương, hay Tâm Chủ, hay gọi tắt là Tâm,
hoặc là Thức). Theo như Phật Thích Ca thuyết (trong Kinh Vô Ngã Tướng) thì Sắc,
Thọ, Tưởng, Hành, Thức là vô thường; cái gì vô thường thì mang bản tính hoại
diệt nên khổ; cái gì là khổ, sanh lên tùy nhân duyên thì là vô ngã (không có
cái tôi, không có cốt lõi vững bền).
5.
Mâm bốn món:
Ngày 2/12/2013, tôi nhận được mail của anh Đặng
ở Pháp và chị Đặng ở Mỹ, trao đổi ngắn gọn như chatting.
Cũng từ họ Đặng mà ra,
Nghĩ đi, nghĩ lại chẳng bà con chi.
Hai người không bà con nhưng rất thân thiết.
-
Mừng vui được thư LK.
-
Anh T. có khỏe không ? Lâu quá không đọc được
thư, bài gì của anh cả . Mùa này bên nớ chắc lạnh lắm rồi . Anh có gì lạ ? Có
bạn bè nào ghé chơi để anh ngồi nói chuyện trên trời dưới đất ?
-
Lúc này yếu lắm, xuống tinh thần.
-
Anh T. làm gì trong ngày cho "lên tinh
thần" ?
-
Phải vào viện, mỗi tuần 2 lần, để tập thể dục.
Thường ngày, vào facebook.
-
Facebook đông người quen, vậy cũng là dịp
"gặp gỡ" bạn bè, lại đủ mục để đọc, xem, nghe, lấp đầy khoảng trống .
Thỉnh thoảng có gì hay, anh thư chuyển cho K xem với nghe. Noel này anh có định
làm gì không ?
-
Chơi FB, khuây khỏa, nhưng không tốt cho tinh
thần và sức khỏe.
-
Tại răng không tốt cho tinh thần và sức khỏe rứa
? K tưởng mình có quyền chọn bài mình đọc, người mình ghé, bài nào, người nào
mình hợp thì mình tới . Mình cũng có quyền kiểm soát giờ giấc mình "mở
hàng" mà
-
Lý thuyết là như vậy.
Thực tế là nguy hại. Không phải ai ai cũng tự giác, tự chủ.
( trích đăng)
Như lời mở đầu,
bốn món ăn chơi này cùng gốc là “tự”. Tự chụp, tự đăng, tự khoe, tự khoái và thỏa
mãn tự ái …dồn dập. Trên mỗi trang facebook thể hiện rõ nét cá tính của mỗi người.
Có người bày ra
tất tần tật hồ sơ cá nhân với bao nhiêu chi tiết đời mình. Có người lại chỉ đưa
ra những thông tin rất ít về mình, Có người đưa hình nền lên là hình của mình,
có người đưa hình hoa lá cây cành. Có người đưa hình ảnh sự kiện như hình gia
đình, ảnh cưới, ảnh họp mặt bạn bè, ảnh sinh nhật, ảnh chụp với người thân yêu.
Thôi thì thiên hình vạn trạng.
Trên dòng thời
gian thì lại càng phong phú. Người người thể hiện mình dưới nhiều góc cạnh và
góc độ. Hầu như ai cũng đưa hình sáng nhất, tươi nhất, đẹp nhất của mình lúc
này lúc khác lên trang của mình cho dù có lúc bên ngoài …lòng héo như nắng qua
đèo! Tự yêu chính mình như thế đấy! Dại chi bày cái xấu, cái dỡ ra cho thiên hạ
mất công bình loạn?!
Mấy cô gái tuổi
teen.. tưng tưng có khi tự chụp, tư khoe hàng họ. Mấy bà sồn sồn đôi khi cũng
bày ra chút chút vớt vác cái nhan sắc tàn phai. Người khoe sức khỏe Hercule,
người khoe từng làm việc này việc nọ. Thôi thì đủ cở đủ kiểu. “Bá nhân, bá
tánh” nên chẳng ai giống ai.
Những bài đăng
trong dòng thời gian của mỗi người cũng vô cùng phong phú. Văn thơ, nhạc họa có
khi nghiêm chỉnh văn hóa, có khi xà bát loạn cào cào. Hàng tỉ người chơi
facebook nên mỗi người mỗi vẽ mười phân …vẹn một trong xã hội ảo đầy tự do này.
Thích ai, hình
gì, bài viết nào thì chia sẻ, bình luận hảo ý, khen ngợi hết lời, bấm like.
Không thích ai, không thích hình gì, bài viết nào thì chê bai, thậm chí chưởi rủa
thô tục thiếu văn hóa. Ôi, chợ đời và chợ lời.
Có nhiều người
thật lòng muốn tìm cái hay, cái đẹp khi đi rảo trong facebook. Những người này
giới hạn giao tiếp, cân nhắc chọn bạn, có hướng chọn hình, chia sẻ, đăng bài tìm
sự đồng cảm và ít tham gia vô cái xô bồ hổn tạp của chợ facebook. Có những người
ai mời kết bạn cũng OK, bấm vô xác nhận yêu cầu là thành bạn. Do đó có những
người có đến vài ngàn bạn trên facebook. Nội chuyện đi rảo một vòng chơi cũng hết
cả ngày.
a.
Chứng
nghiện facebook:
Ma túy, thuốc lắc,
rượu, thuốc lá…là những thứ người ta dùng một thời gian sinh ra nghiện ngập.
Bây giờ lại thêm có chứng nghiện internet, nghiện game, nghiện facebook. Ngày
nào không vào mạng là bức rứt như thiếu thuốc. Các phương tiện truy cập vào mạng
internet ngoài computer, laptop, iphone, ipad, máy tính bảng còn có smartphone
cũng dễ dàng vô mạng mọi lúc mọi nơi. Người trẻ ngồi đâu rảnh là bấm bấm, chọt
chọt, quẹt quẹt là thế giới ảo mà cụ thể là facebook hiện ra ngay vat ha hồ đắm
mình vô đó, quên hết mọi sự! Người lớn tuổi ngồi buồn tình, không có việc chi
làm cũng lọ mọ vô đó chạy quanh chơi một vòng như tập thể dục!
b.
Lợi
bất cập hại:
Trở lại mẫu đối
thoại của hai người bạn họ Đặng đã trích ở trên:
-
Chơi FB, khuây khỏa, nhưng không tốt cho tinh
thần và sức khỏe.
-
Tại răng không tốt cho tinh thần và sức khỏe rứa
? K tưởng mình có quyền chọn bài mình đọc, người mình ghé, bài nào, người nào
mình hợp thì mình tới . Mình cũng có quyền kiểm soát giờ giấc mình "mở
hàng" mà
-
Lý thuyết là như vậy.
Thực tế là nguy hại. Không phải ai ai cũng tự giác, tự chủ.
Vì không kiểm soát
được mình nên người ta sa đà không kể giờ giấc khi vào facebook. Thế là tiêu tốn
khối thì giờ vô ích.
Hằng ngày, trên email của mỗi người, facebook
cập nhật thông tin người nào mời kết bạn, người nào bình luận, chia sẻ những
hình, những bài mình đã đăng hay là người khác gửi lien kết, đánh dấu mình
trong trang của họ. Thấy như vậy người ta tò mò click vào xem. Thế là dính chấu.
Hầu hết là những câu khen ngợi, đồng tình. Thế là thích chí. “Cái tôi” rứa là
ngon lành, “cái ngã” phình to ra, cao lên. Thế là tự đắc, tự hào. Đôi khi rỡm?!
Trưởng dưỡng cái chủng tử “ tôi và của
tôi” như thế thì nguy hại là cái chắc..
Một vài comment
tỏ ra không thích những cái mà mình đưa lên trang với lời lẽ khích bác, đôi khi
nặng lời, thô tục. Thế là buồn …nhiều phút. Cũng mất thì giờ để buồn bã, oán
trách. Nghiền ngẫm cái đó cũng rước lấy muộn phiền.
Bên góc phải của
trang cá nhân trên facebook, hiện ra một dãy tên những người trong danh sách kết
bạn với chấm sáng xanh phía trước, có nghĩa là nhũng người đó đang lên mạng. Click
vào bất kỳ tên nào là mình mời họ chat hoặc hiện ra khung tên của người nào là
người đó mời mình chat.
Nhảy vô chat là
dính chấu. Mất thì giờ và nói toàn chuyện không đâu.
Có một cô bé
xinh xắn tên Nga ở Đồng Nai, một hôm xuất hiện trên bảng chatting của tôi
“Anh”. “ Biết tui nhiêu tuổi mà anh ngon lành rứa? “ Anh mô tê răng rứa thì anh
là người Huế là cái chắc?” “ Ừa, tui người Huế, gần 70 tuổi rồi nghen!” “Em
thích người đàn ông Huế. 70 mà già chi anh”. Trời, 70 mà chưa già, nghe sướng
thiệt à nghen.
Coi hồ sơ cá
nhân, thì cô ta mới 26 tuổi. Eo ơi, mấy ông già hảo ngọt có ngày mang gông. May
mà tui thích đồ mặn.
c.
Những
cái bẫy:
Ngoài những mặt
tích cực của mạng xã hội phổ cập như facebook,giúp mọi người kết nối với nhau dễ
dàng nhanh chóng, nắm dược những thông tin có ích, những hình ảnh lạ, hay và đẹp,
đọc được những bài viết giá trị để nâng tầm nhận thức về mọi mặt trong đời sống
thì cũng có không ít những cái bẩy thường giăng ra trên mạng.
Đối tượng dễ mắc
bẫy nhất là giới trẻ và trẻ vị thành niên và những ông bà già…còn sức trẻ!
Do đó, cha mẹ
nên nhắc nhở con cái về những cái bẫy trên mạng để lừa tình, lừa tiền của chúng
khi tin lời những người lạ chỉ thấy nhau trên mạng. Các ông già thì chỉ sợ bị lừa
tiền mà thôi, tình chi nữa…tình ôi là tình.
6.
Kết: Mấy chữ vô.
Hầu như ai cũng
biết đời là vô thường vậy mà phần đông đều chấp trước có cái tôi và những cái của
tôi thường hằng. Tham,
sân, si là biểu hiện của tự ngã sai lầm, của cái giả ngã khổ đau nhưng lý duyên
khởi cho ta biết rằng ngã là không, cho nên cái tính không vẫn là bản chất của
sự vật. Vô tham, vô sân, vô si là biểu
hiện của vô ngã. Hiểu vô ngã mới có thể sống vô sự. Sống vô sự thì mới cảm nhận
được hạnh phúc ngay trong giây phút hiện tại.
Vô mạng xã hội facebook, mới đầu thì vui, khuây khỏa những
nỗi buồn chán, giúp người ta mở rộng giao tiếp, biết được nhiều điều hay. Khi
đã nghiện rồi thì người ta mất nhiều thì giờ và dần dần từng chút một đánh mất
chính mình, đôi khi hoang tưởng mà không biết. Có khi người ta lại sa đà vào
những mối quan hệ không hay.
Do đó, chỉ nên vô
mạng xã hội Facebook ít ít thôi và có cân nhắc.
Bớt o bế cái tôi, hướng đến cái ta trong tâm thức
“ Hiểu và thương” để cảm thông với người nghèo khổ, bần cùng ,kẻ bị áp bức bất
công. Từ đó, thiết lập những mối quan hệ tốt đẹp giữa người với người trên mạng
để thăng hoa cuộc sống bằng những việc làm có ý thức, có ích và thiện tâm.
Bài này chỉ nên coi như một sự cóp nhặt dông dài giống
như một ly cocktail có nhiều món trái cây thêm tí rượu ngon vậy đó. Quý vị đọc để “mua vui cũng được một vài trống
canh” .
Lê Duy Đoàn.
Sài Gòn, 12/12/2013.